اولین تصاویر آزمایشی تلسکوپ فضایی اقلیدس، شروعی امیدوارکننده برای آغاز فعالیت ابزار جدیدی است که می‌خواهد درک بهتری از منشاء کیهان ارائه دهد.
تلسکوپ اروپایی اقلیدس نزدیک به یک ماه پس از پرتاب به فضا، شروع به گرفتن اولین تصاویر و داده‌های خود از کیهان کرده است. آن‌طور که به نظر می‌رسد تلسکوپ تا اینجا عملکرد خوبی داشته و موجب خوشحالی دانشمندان اروپایی شده است.
به‌عنوان بخشی از مرحله‌ی راه‌اندازی چندماهه، دوربین‌های نور مرئی و فروسرخ تلسکوپ شروع به ثبت تصاویر از کیهان کرده‌اند. به‌گفته‌ی دانشمندان مسئول پروژه، این دوربین‌ها که با نام سامانه تصویربرداری بصری (VIS) و طیف‌سنج و نورسنج فروسرخ نزدیک (NISP) شناخته می‌شوند، عملکرد بسیار خوبی داشته‌اند.
الساندارا روی، مدیر پروژه اقلیدس در آژانس فضایی آلمان به‌نقل از ارز تکنیکا می‌گوید: «ما بسیار خوشحالیم که مرحله‌ی راه‌اندازی اقلیدس به خوبی پیش می‌رود. فضاپیما به زودی در فاصله‌ی ۱٫۵ میلیون کیلومتری از زمین به موقعیت نهایی خود می‌رسد و مشاهدات علمی را آغاز می‌کند.»
تلسکوپ جدید اروپا آینه‌ای اصلی به قطر ۱٫۲ متر یا تقریبا به اندازه‌ی نصف آینه‌ی تلسکوپ فضایی هابل دارد. بااین‌حال، اقلیدس برخلاف هابل برای تمرکز بر کهکشان‌ها یا ستارگان منفرد یا سایر پدیده‌های نجومی دارای جزئیات زیاد طراحی نشده است؛ بلکه درعوض دانشمندان می‌خواهند با استفاده از آن به مناطق وسیعی از آسمان نگاه کنند تا نمای جامع‌تری از کیهان به‌دست آورند. اقلیدس درطول عمر ۶ ساله‌ی خود تقریبا ۳۶ درصد از آسمان را بررسی خواهد کرد.
ابزار نور مرئی اقلیدس (VIS) آسمان را در نور مرئی (۵۵۰ تا ۹۰۰ نانومتر) رصد خواهد کرد تا تصاویر واضحی از میلیاردها کهکشان بگیرد و شکل آن‌ها را اندازه‌گیری کند. این عکس در زمان راه‌اندازی تلسکوپ گرفته شده است.
اقلیدس با رصد بخش‌های بزرگی از کیهان و شناسایی اشکال کهکشان‌ها، تلاش می‌کند تا اعوجاع احتمالی ناشی از ماده تاریک مرموز را مشاهده کند. دانشمندان باور دارند که فقط نزدیک به ۵ درصد از ماده‌ی موجود در کیهان، شامل چیزهایی است که با نگاه به آسمان شب می‌توانیم ببینیم.
پس چه چیزی از دید ما پنهان مانده است؟ این پرسشی است که اقلیدس سعی در پاسخگویی به آن دارد. درطول تقریبا دو دهه‌ی گذشته، دانشمندان دریافته‌اند که ماده تاریک یا پنهان نزدیک به ۲۵ درصد از جرم کیهان را تشکیل می‌دهد. جرم باقی‌مانده یا بیش از دو سوم کیهان، چیزی به نام انرژی تاریک است؛ نیرویی که درحال حاضر ناشناخته است و موجب انبساط کیهان می‌شود.
درک اینکه ماده تاریک واقعا از چه چیزی ساخته شده است یا حتی تایید وجود آن، نمایانگر گام بزرگی رو به جلو در فیزیک و کیهان‌شناسی خواهد بود. فیزیکدانان همچنین مشتاق درک بهتر ماهیت انرژی تاریک هستند. ما صرفا از روی تاثیر این نیرو بر انبساط رو به افزایش جهان، وجود آن را استنباط کرده‌ایم.
وقتی اقلیدس به‌طور کامل کالیبره شود، به‌معنای واقعی کلمه میلیاردها کهکشان را در آسمان شب رصد خواهد کرد و داده‌هایی را برای ترسیم نقشه‌ای سه‌بعدی از کیهان ارائه خواهد داد. اقلیدس یکی از اولین تلسکوپ‌های فضایی است که پس از کشف انرژی تاریک طراحی شد؛ درنتیجه دانشمندان امیدوارند که این ابزار جدیدشان داده‌های حیاتی را برای آشکارسازی پدیده‌های مرموز کیهانی ارائه دهد.
آژانس فضایی اروپا و همکاران این سازمان ازجمله ناسا به آزمایش و بررسی اقلیدس و ابزارهای علمی آن و پیشبرد روند راه‌اندازی تلسکوپ در چند ماه آینده ادامه خواهند داد. پس از تایید اینکه مراحل مورد نیاز پس از پرتاب و استقرار در فضا با موفقیت پشت سر گذاشته است، مرحله‌ی علمی ماموریت به‌طور رسمی در اواخر سال جاری میلادی آغاز خواهد شد.
منبع:زومیت