لبه منظومه شمسی
با عبور از کمربند کویپر به لبه‌ی منظومه‌ی شمسی یا هلیوپاس می‌رسیم. هلیوسفر منطقه‌ای وسیع و اشک‌مانندی از فضا با مقدار زیادی ذرات باردار دریافتی از خورشید است. به عقیده‌ی بسیاری از ستاره‌شناس‌ها، مرز هلیوسفر که هلیوپاس نامیده می‌شود تقریباً ۱۵ میلیارد کیلومتر از خورشید فاصله دارد.
ابر اورت پس از کمربند کویپر در فاصله‌ی ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ واحد نجومی از خورشید قرار دارد و فاصله‌ی لبه‌ی خارجی آن از خورشید بین ۱۰٬۰۰۰ تا ۱۰۰٬۰۰۰ واحد نجومی تخمین زده می‌شود. همان‌طور که در بخش‌های قبل گفته شد یک واحد نجومی تقریباً برابر است با ۱۵۰ میلیون کیلومتر. ابر اوورت خانه‌ی میلیاردها یا شاید تریلیون‌ها جرم است.
بزرگ‌ترین سیاره‌های منظومه شمسی
سیاره مشتری با اختلاف بزرگ‌ترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی است، به گونه‌ای که اگر جرم کل سیاره‌های منظومه‌ی شمسی را با یکدیگر جمع کنید، مشتری باز هم دو و نیم برابر آن‌ها خواهد بود. از نظر مقایسه با زمین، مشتری ۳۱۸ برابر زمین است. شعاع این سیاره به ۶۹٬۹۱۱ کیلومتر یا یک دهم خورشید می‌رسد. زحل در رتبه‌ی دوم بزرگ‌ترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی قرار می‌گیرد. زحل ۹۵ برابر زمین جرم دارد؛ بااین‌حال کم‌چگالی‌ترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی است، به گونه‌ای که می‌تواند روی آب شناور شود.
اکتشافات و سفرهای منظومه شمسی
به نقل از ناسا تاکنون بیش از ۲۵۴ کاوشگر از مدار زمین خارج شده‌اند. بخش زیادی از این فضاپیماها و کاوشگرها به اکتشافات منظومه‌ی شمسی اختصاص یافتند.
کاوشگر پارکر تنها فضاپیمایی است که موفق شده به نزدیک‌ترین فاصله از خورشید برسد و در سال‌های آینده این رکورد را خواهد شکست. این کاوشگر اطلاعاتی را درباره‌ی پرتوها، سطح، تاج و بادهای خورشیدی منتشر می‌کند.
کاوشگرهای معروفی مثل مسنجر ناسا، مارینر ۱۰ و بپی کلمبو از عطارد بازدید کردند و اطلاعات ارزشمندی مثل کشف یخ‌آب و جو رقیق عطارد را آشکار کردند.
به طور کلی تاکنون ۴۶ کاوشگر از زهره بازدید کردند که از موفق‌ترین آن‌ها می‌توان به مأموریت‌های ونوس اکسپرس، مارینر ۱۰ و ماژلان اشاره کرد. این کاوشگرها اطلاعاتی از جو زهره و فعالیت‌های آتشفشانی احتمالی آن منتشر کردند.
ماهواره‌های زیادی در مدار زمین قرار دارند که وظیفه‌ی آن‌ها بررسی شرایط آب و هوایی و جوی است. همچنین ایستگاه فضایی بین‌المللی بزرگ‌ترین سازه‌ی ساخت دست بشر است که در فضا قرار دارد و فضانوردان در آن به کارهای تحقیقاتی مشغول هستند.
در شصت سال گذشته شش ماه‌نشین روی سطح ماه فرود آمدند که آغازگر آن‌ها، مأموریت آپولو ۱۱ بود. همچنین در سال‌های اخیر، مدارگردهایی در مدار ماه قرار گرفتند که مهم‌ترین دستاوردشان، پیدا‌کردن یخ‌آب در اطراف قطب‌های ماه بود. هدف سازمان‌های فضایی فرود مجدد روی سطح ماه در سال‌های آینده و استفاده از قمر زمین به عنوان پایگاه تحقیقاتی است.
آپولو ۱۱، اولین فرود انسان روی دنیایی دیگر.
سیاره‌ی مریخ پراکتشاف‌ترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی است که تاکنون بیش از ۵۰ مأموریت اکتشافی به آن اختصاص یافته است. از معروف‌ترین مأموریت‌های مریخ می‌توان به مریخ‌نوردهای کیوریاسیتی، پرسویرنس و مدارگرد MRO اشاره کرد. هر کدام از مریخ‌نوردها و کاوشگرها به بررسی منطقه‌ی مشخصی مشغول هستند و تاکنون داده‌های مهم و ارزشمندی مثل کشف یخ‌آب، پوشش یخی قطبی و متان در مریخ را منتشر کرده‌اند. در آینده‌ای نه‌چندان دور کاوش‌های انسانی به این مجموعه اضافه خواهند شد.
از میان سیاره‌های بیرونی منظومه‌ی شمسی، مشتری و زحل دو نمونه از پراکتشاف‌ترین‌ها هستند. تاکنون هشت فضاپیما به صورت اختصاصی برای بازدید از مشتری ارسال شده‌اند و دو کاوشگر دیگر مانور پرواز در ارتفاع کم را برای این سیاره انجام دادند. کاوشگر جونو هنوز در مدار مشتری قرار دارد و اطلاعات ارزشمندی را از جو مشتری و قمرهای مهم آن ارائه کرده است.
وویجر ۲، اولین و تاکنون تنها کاوشگری که از سیاره‌های اورانوس و نپتون بازدید کرد.
کاسینی معروف‌ترین کاوشگری است که از زحل بازدید کرد و علاوه بر ثبت تصاویر زیبا از زحل و ارسال اطلاعاتی از شرایط جوی و حلقه‌های آن، به بررسی دو قمر مهم زحل یعنی تایتان و انسلادوس پرداخت. دو یافته‌ی مهم کاسینی در بازدید از این قمرها، کشف دریاچه‌های متان در تایتان و یخ‌فشان و اقیانوس یخ در انسلادوس بودند.
دو کاوشگر معروف وویجر ۱ و ۲، با موفقیت از سیاره‌های بیرونی منظومه‌ی شمسی خارجی شامل مشتری، زحل، اورانوس و نپتون دیدن کردند. وویجر ۲ تنها کاوشگری است که از نزدیک از دو سیاره‌ی اورانوس و نپتون بازدید کرد.
نیوهورایزنز تنها کاوشگری است که از سیاره کوتوله پلوتو بازدید کرد و اطلاعات مهمی را درباره‌ی شرایط سطح، قمرها و همچنین دیگر اجرام کمربند کویپر به زمین فرستاد.
علاوه بر کاوشگرهایی که از سیاره‌های منظومه‌ی شمسی بازدید کردند، مجموعه‌ای از مأموریت‌ها به بررسی اجرام کمربند سیارکی اختصاص یافتند. همچنین تلسکوپ‌های هابل و جیمز وب تصاویر و داده‌های مهمی را از منظومه‌ی شمسی ارسال کرده‌اند.
جمع‌بندی
منظومه‌ی شمسی مجموعه‌ای از سیاره‌ها، قمرها، سیارک‌ها و دنباله‌دارها حول محور خورشید است. سیاره‌های منظومه‌ی شمسی به دو گروه سیاره‌های سنگی و گازی تقسیم می‌شوند. زمین سیاره‌ای سنگی و تنها سیاره‌ی میزبان حیاتی است که در کل جهان می‌شناسیم. تاکنون کاوشگرهای زیادی به سیاره‌های مختلف منظومه‌ی شمسی ارسال شده‌اند. دراین‌میان، مریخ پراکتشاف‌ترین و آشناترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی محسوب می‌شود که بشر بیشترین تلاش را برای بررسی آن انجام داده است. امروزه انسان در حال پیشبرد مأموریت‌ها و ساخت کاوشگرهای جدید برای بررسی پتانسیل حیات در سیاره‌ها و قمرهای منظومه‌ی شمسی است و در این مسیر از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی نیز کمک خواهد گرفت.
منبع: زومیت